Je zal het in Nederland niet vaak horen, een waterspecialist die zegt: ‘De dijk moet instorten.’ Toch is dit de hoop van Bert Koster, specialist waterveiligheid bij Waterschap Drents Overijsselse Delta, als het gaat om de dijk die de IJssel afsluit van het Reevediep. Een dijk waarvan het binnen het IJsseldelta Programma vanaf het begin duidelijk was dat deze uiteindelijk zou gaan verdwijnen. Terwijl de eerste delen van de dijk al weggegraven zijn, staat er een stuk van honderd meter fier overeind. ‘Op dit stuk dijk doen we de komende maanden verschillende dijkproeven, waarbij we de druk opvoeren en kijken wanneer de dijk het begeeft,’ legt Bert zijn hoop op een instorting uit.
‘Hoewel dat moment zelf wellicht niet zo spectaculair zal zijn als het klinkt, we zijn al blij als het visueel zichtbaar is,’ zegt Victor Frankena erbij, projectmanager bij het Waterschap Drents Overijsselse Delta aan. Samen staan ze aan de lat voor deze proeven. Waar Bert als technisch manager vooral met de techniek in het veld bezig is, probeert Victor de subsidie van het Hoogwater Beschermingsprogramma binnen te krijgen en de werkzaamheden van alle verschillende betrokkenen in het IJsseldeltagebied zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen.
Unieke kans
‘In Nederland zijn er eigenlijk niet genoeg dijken om proeven op te doen,’ vertelt Bert. ‘Omdat dit een oude kering is, die toch weggehaald moet worden levert het een unieke kans op om uitgebreid proeven te doen.’ Op dit moment worden de voorbereidingen voor twee verschillende proeven getroffen. Zo wordt er zand afgegraven, worden er gaten geboord en sensoren geplaatst. ‘Bij de eerste proef gaan we kijken bij welke omstandigheden de bovenste afdekkende (klei)lagen omhoog worden gedrukt en er water door scheuren omhoog komt. Dat noemen we in vaktermen opbarsten. Dat doen we door de oppervlakte iets af te graven en water in de ondergrond te pompen om zo langzaam de waterdruk te verhogen,’ legt Bert uit. ‘Wanneer het moment van opbarsten daar is kunnen we dat als het goed is zien aankomen,’ vult Victor aan. ‘Deltares voert de proeven uit en zij houden de metingen van de sensoren continu in de gaten.’
Vervorming van de dijk
De tweede proef is een zogenaamde macrostabiliteitsproef. ‘Deze proef doen we aan de teen van de dijk. De vraag hierbij is bij welke krachten de dijk gaat vervormen. Om dit te meten gaan we de dijk steeds verder ophogen en verzwaren. We maken hem daarmee heel hoog en stijl,’ vertelt Bert en ook hier is hij duidelijk over het uitgangspunt: ‘De dijk moet kapot’. Victor legt uit wat het achterliggende doel is met de proeven: ‘Het gaat ons erom de huidige rekenmodellen voor dijken aan te passen. We willen vanuit onze bevindingen de rekenregel goed krijgen en aanscherpen. Als dat lukt dan hoeven er mogelijk minder dijken aangepast te worden.’
Interessant voor vakgenoten
Bert en Victor zijn beiden erg enthousiast over het bijzondere werk dat ze hier mogen doen. Victor verwacht de komende maanden veel belangstelling vanuit vakgenoten. ‘Gisteren heb ik al wat mensen rondgeleid van het Waterschap zelf. En ook de komende tijd staan er al wat excursies gepland,’ vertelt hij. ‘Vakgenoten vinden het erg interessant wat hier gebeurt. Het terrein is niet openbaar toegankelijk, maar we maken wel foto’s en beelden en zullen die ook zeker delen.’
