Een helm op het hoofd, de harnasgordel goed aangesnoerd en op een veilige manier aan het werk. Regels rondom veiligheid op de bouwplaats zijn er niet voor niets, zeggen veiligheidsdeskundigen Erik Penders en Ton Ernst. Een keer in de twee weken lopen de mannen samen een rondje over de bouwplaats van de N307. Erik zet zijn ‘veiligheidsbril’ op namens de opdrachtgever, Ton namens de aannemerscombinatie. Waar het goed gaat steken ze hun duim op, waar wat te verbeteren valt geven ze tips. Hun doel? ‘We willen uiteraard dat iedereen aan het einde van de dag veilig thuiskomt, maar ook dat we samen het gesprek blijven voeren over veiligheid.’
Het werk begint binnen, achter het beeldscherm. ‘Ik toets de werkplannen op het gebied van veiligheid en gezondheid,’ legt Erik Penders uit. ‘Ik kijk naar de veiligheidsrisico’s en de bijbehorende beheersmaatregelen. In zo’n plan staat bijvoorbeeld dat er bij het hijsen van het val een risico is dat de kraan omvalt. Dan kijk ik welke maatregelen de aannemer neemt om te zorgen dat dit niet gebeurt.’ De plannen zijn een kapstok voor het buitenwerk geeft Erik aan: ‘Buiten kijk ik of de maatregel die beschreven is ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt. Als dat niet zo is moet de aannemer in een uiterst geval het werk stil leggen. Maar dat is natuurlijk niet wat we willen.’
Samen zie je meer
Het voordeel van de nauwe samenwerking tussen Erik en Ton is dat ze samen zoeken naar een oplossing. ‘Samen zie je meer,’ zegt Erik. ‘En we kunnen de dingen die we zien direct bespreken om vervolgens te bepalen wat we gaan doen: ingrijpen of niet?’ Ton vult aan: ‘Bij het zien van ongewenst gedrag spreken we mensen aan, maar we geven ook een compliment als iets goed gaat. Het belangrijkste is dat we met iedereen in gesprek blijven, al levert dat soms pittige gesprekken op. Als we te zwart-wit kijken kan iedereen een hekel aan ons krijgen.’ Erik en Ton willen dat mensen veilig werken. Bewustwording en cultuur spelen daarbij een grote rol. ‘Het helpt enorm als het besef er is dat we geen politieagentje spelen maar dat we het doen voor hún veiligheid. Daarom zien we ook graag dat men vooraf zelf al mee kan denken.’
Laagdrempelig melden
De opdrachtgever is eindverantwoordelijk voor de veiligheid op de bouwplaats. ‘Maar,’ legt Erik uit, ‘We proberen vanuit de opdrachtgever juist geen afrekencultuur te creëren. We willen graag dat er zoveel mogelijk gemeld wordt. En dat we de veiligheid goed en eerlijk in beeld hebben.’ Om dat melden zo laagdrempelig mogelijk te maken, werkt Ton met een app. ‘Via de telefoon kan iedereen op de bouwplaats zelf meldingen doen. Al is dat voor sommige medewerkers lastig omdat het als verraad kan voelen.’ De meldingen komen bij Ton binnen. Hij bepaalt of hij direct in actie moet komen of iets rustig uit kan zetten. ‘Als er bijvoorbeeld een melding komt van schipper zonder reddingsvest, dan gaan we daar direct op af. Maar bij een melding dat de AED binnenkort opnieuw gekeurd moet worden hebben we wat meer tijd,’ legt hij uit.
Werken aan de veiligheidscultuur
Beide heren werken niet alleen op de bouwplaats aan veiligheid, maar ook binnen hun eigen organisatie. ‘Veiligheid is niet van mij,’ zegt Erik. ‘Het is van de hele projectorganisatie, iedereen is er verantwoordelijk voor. Als er bijvoorbeeld verkeersmaatregelen besproken worden dan zie ik graag dat mijn collega’s veiligheid meenemen in die gesprekken.’ Ton werkt voor een aannemerscombinatie met daarin drie aannemers die hun eigen veiligheidscultuur hebben.
‘We hebben een gezamenlijk veiligheidsprogramma geschreven, waarin we hebben afgesproken proactief met veiligheid om te gaan. Het is een extra uitdaging om de drie aannemers op hetzelfde niveau te krijgen,’ legt hij uit.
Blijven leren
Een veiligheidsdeskundige is natuurlijk tevreden als er geen ongevallen op de bouw plaatsvinden, maar er is meer. ‘Het gaat er om dat er geleerd wordt van incidenten. Dat we het gesprek blijven voeren, ook als het niet goed gaat. Zonder direct een oordeel te hebben,’ zegt Erik. Waarop zijn collega Ton aanvult: ‘Het is het mooist als we samen de veiligheid naar een hoger niveau tillen.’